नवरात्र - नव शक्तीचा उत्सव

 

देवी चंद्रघंटा 

अश्विन शुक्ल तृतीया हा दिवस देवी चंद्रघंटा हीला समर्फित.  तृतीया ही अहोरात्र असल्याने दोन रात्री चालेल. तरी देवी चंद्रघंटा मातेची पुजा ही २४ सप्टेंबर- तृतीया तिथी लागते त्या दिवशी करावी.

पुराणांमध्ये देवी चंद्रघंटा बद्दल अनेक कथा सांगितल्या आहेत, त्यापैकी एक कथा अशी आहे - 

जेव्हा देवी पार्वतीला राक्षसांशी लढावे लागले तेव्हा तिने शंकराची मदत घेतली. परंतु शंकर भगवान खोल ध्यानात होते आणि त्यांनी ध्यानाद्वारे (टेलीपॅथी प्रमाणे) तिला आठवण करून दिली की तिच्यात राक्षसाला पराभूत करण्याची प्रचंड शक्ती आहे, ती स्वतः प्रकृती, शक्ती आहे, तिच्या आत निर्माण करण्याची, संरक्षण करण्याची किंवा नष्ट करण्याची शक्ती आहे. अशा प्रकारे, तिच्या आंतरिक शक्तीची आठवण करून दिल्यावर, पार्वतीने स्वतःला एका भयानक योद्ध्यात प्रकट केले आणि जतुकासुर नावाच्या वटवाघुळा सारख्या राक्षसाशी लढले,   जतुकासुर राक्षसाला तारकासुराने शिव आणि पार्वतीचा नाश करण्यासाठी पाठवले होते. जतुकासुर आणि त्याच्या वटवाघुळांच्या सैन्याने संपूर्ण आकाश व्यापले होते, पार्वतीला अंधारात दिसणे कठीण झाले. म्हणून, पार्वतीने चंद्रदेवाची मदत घेतली. त्याने त्याच्या प्रकाशाने युद्धभूमी प्रकाशित केली. जतुकासुराने आणलेल्या वटवाघळांच्या सैन्याशी लढण्यासाठी लांडग्यांनी (काही कथांमध्ये वाघ आणि काही गरुडांचा उल्लेख आहे) पार्वतीला मदत केली. वटवाघळांना पळवून लावण्यासाठी पार्वतीने मोठ्याने घंटा वाजवली. अखेर तिने राक्षसावर मात केली आणि त्याच्या छातीत तलवार घुसवून त्याला मारले. म्हणून पार्वतीच्या या अवताराला 'चंद्रघंटा' असे म्हणतात.

या स्वरूपात देवी चंद्रघंटा वाघ किंवा लांडग्यावर स्वार होते आणि तिच्याकडे घंटा आकाराचा चंद्र असतो. घंटा ही राक्षसांना इशारा देणारी आहे. देवी चंद्रघंटा तीन डोळे, दहा हातांनी धनुष्य, तलवार, गदा आणि त्रिशूल अशी शस्त्रे धारण करून चित्रित केली आहे. ती स्वभावाने निर्भय आहे कारण ती सर्व आव्हानात्मक परिस्थितीत शांतता दर्शवते. देवी चंद्रघंटा अध्यात्मवाद आणि आंतरिक शक्ती दर्शवते. वाईट शक्तींचा नाश करण्यास सक्षम, त्यांचेशी लढण्यासाठी आणि आपले रक्षण करण्यासाठी असते. ती धैर्य आणि न्यायाचे मूर्त रूप आहे.

देवी चंद्रघंटा तिच्या संरक्षणात्मक स्वभावामुळे 'मणिपूर चक्र'वर राज्य करते.

तिचा रंग सोनेरी आहे जो तिच्या भक्तांमध्ये उबदारपणा पसरवतो, तिचा चेहरा शांत असतो.

देवीला पिवळे आणि सोनेरी रंग आवडतात - जे उबदारपणा आणि धैर्याचे प्रतीक आहेत. तिला फुलांमध्ये झेंडू आणि सूर्यफूल देखील आवडतात. चंद्रघंटा दुर्गा मंदिर उत्तर प्रदेशातील वाराणसी येथे आहे.

देवी चंद्रघंटा यांची पूजा कशी करावी

पूजा सुरू करण्यापूर्वी, तुमचे मन आणि शरीर शुद्ध करण्यावर लक्ष केंद्रित करा, तुमच्या मनात स्वच्छ, सकारात्मक विचार ठेवा, कोणत्याही जबरदस्तीने दुष्ट इच्छा बाळगू नका किंवा पूजा करू नका. तुमचे मन आणि शरीर चांगले विश्रांती घेऊन शांत असले पाहिजे.

जर तुम्ही पारंपारिक पद्धतीने घटस्थापना करत असाल तर तुम्ही ती करू शकता किंवा तुमच्या भक्तीचे प्रतीक म्हणून पाण्याने भरलेला कलश  त्यावर नारळ ठेवून पुजा  स्थानी ठेवू शकता. 

पूजा - देवी चंद्रघंटा साठी वेदी उभारा, सोनेरी किंवा पिवळे कापड ठेवा, त्यावर तिचे चित्र किंवा मूर्ती ठेवा. तुपाचा दिवा आणि  उद्बत्ती / अगरबत्ती लावा.  कुंकू, सिंदूर, झेंडू आणि सूर्यफूल अर्पण करा

प्रसाद किंवा नैविद्य - मिठाई, दूध, दुधाचे पदार्थ हे प्रसादासाठी विशेष पदार्थ आहेत जे तुम्ही देवीला  नैविद्य  म्हणहन देऊ शकता. हंगामी फळे देखील एक पर्याय आहेत.

दुर्गा सप्तशती मंत्र किंवा पर्यायाने श्री सिद्ध कुंजिका स्तोत्राचा पाठ करा आणि देवी चंद्रघंटा मातेच्या मंत्राचा जप करा.

ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चन्द्रघंटाय नम:।’

‘Om Aim Hreem Kleem Chandraghantaayai Namah’

मणिपूर चक्रावर ध्यान करा आणि धैर्य, शांती आणि वाईट शक्ती, नकारात्मक शक्तींपासून संरक्षण यासाठी देवी चंद्रघंटाचे आशीर्वाद मागा.

जर तुम्ही उपवास करत असाल तर तुम्ही  आहारात फक्त उपवासासाठी असलेले अन्न, फळे आणि दूध घेऊ शकता.

देवी चंद्रघंटा माता तुम्हाला शौर्य, शांती आणि नकारात्मक शक्तींपासून संरक्षण देवो. 🙏🙏🙏

ज्योतिषाचार्य डॉ. अनुपमा रहाळकर